Stappenplan voor koper bij bedrijfsovername

Wat is jouw droom? Of wat is jouw dringende behoefte voor je huidige bedrijf? Die vraag moet je glashelder kunnen beantwoorden. Heb je dat eenmaal scherp, dan kun je gericht gaan zoeken naar een bedrijf en bijvoorbeeld een zoek alert instellen. 

Ga voor jezelf na waar je goed in bent en waar je in wil groeien. Zoek je een bedrijf met een veel of weinig/geen personeel? Hieronder sommen we aantal zaken op waar je aan kan denken om jouw ideale bedrijf te kunnen vinden:

• Branche: wil je jouw bedrijf laten groeien in de huidige branche of juist een nieuwe branche aanboren? Of heb je al jaren de ambitie om in een bepaalde branche aan de slag te gaan?
• Type bedrijf: wil je iets gaan maken/produceren of verleen je een (online) dienst aan je klanten? Of heb je interesse in het overnemen van een familiebedrijf?
• Regio en handelsgebied: waar wil je dat het bedrijf gevestigd is en waar wil je dat het afzetgebied in dezelfde regio ligt? Of wil je graag landelijk of zelfs internationaal klanten kunnen bieden.
• Beschikbaar budget: wat is de maximale overnameprijs die jij kunt (laten) financieren? 
• Soort bedrijfsovername: wil je dat het direct helemaal jouw bedrijf is (inclusief website en/of pand), of wil je nog een tijd samenwerken met de huidige eigenaren. Of wil je liever alleen een gedeelte van de activa/passiva overnemen zoals inventaris of personeel?

Genoeg zaken om goed over na te denken. Het helpt je zeker om rond te kijken naar welke bedrijven er te koop staan. Daardoor krijg je een steeds scherper beeld van wat je wel en niet zoekt. Praat er ook over met andere ondernemers of een adviseur, ook zij kunnen je helpen om jouw zoekprofiel zo helder mogelijk te krijgen.

De meeste bedrijven hebben geen bord aan hun pand hangen dat ze te koop staan. Bedrijven worden vaak anoniem te koop gezet of speciale adviseurs gaan op zoek naar een passende overnamekandidaat. Het is dan ook zaak dat jij zelf ook je netwerk inlicht over jouw zoektocht. Zo vergroot je de kans om dat ene bedrijf te vinden dat op jouw lijf is geschreven. 

Een paar tips om jouw ideale bedrijf te vinden op een rij:

• Maak een zoekprofiel aan waarin al jouw wensen staan maar maak hem niet te smal. Liever bekijk je te veel bedrijven dan dat je dat ene pareltje mist. 
• Bezoek netwerkbijeenkomsten in jouw potentiële branche of regio. Zo leer je steeds beter wat je wel en niet wil. En de mensen die je spreekt over jouw ambitie, kunnen dit ook weer ter sprake brengen in hun netwerk. 
• Neem een adviseur in de arm en praat met jouw bank over jouw plannen. Zij spreken vaak met mensen aan de andere kant van de tafel: de verkopers. Zo is een match snel gevonden. 
• Benader zelf geschikte bedrijven, ook als ze niet direct te koop staan, om meer informatie te krijgen over hun bedrijfsvoering. Dat klinkt misschien eng, maar vaak staan ondernemers open om hun kennis en ervaring met anderen te delen. 

Is het je gelukt om 1 of meerdere interessante bedrijven te vinden? Maak een afspraak met de eigenaren en verdiep je van A tot Z in deze bedrijven. Wat maakt hen succesvol? Welke cultuur heerst er binnen het bedrijf? Ontrafel ook de markt en hun klanten: zit er volgens jou nog groeipotentie in of wordt het tijd voor verandering en kan jij die brengen? Heb je hier allemaal positieve antwoorden op? Dan is het tijd om met hulp van een adviseur het financiële plaatje in kaart te brengen. Hij of zij kan je helpen bij het opstellen en beoordelen van alle financiële, juridische en fiscale documenten.

Om echt scherp te hebben wat je met het bedrijf wat je op het oog hebt van plan bent, schrijf je een ondernemersplan. Dit is niet alleen fijn voor jezelf, je dwingt jezelf namelijk nogmaals om écht scherp te krijgen wat je wel en niet wil en/of kan bereiken. Ook als je financiering nodig hebt en dus bij een bank of een andere financiële instelling aanklopt, wordt gevraagd naar jouw plan met het bedrijf. 

Onmisbare onderdelen van een ondernemersplan zijn:

• Een beschrijving van jezelf als ondernemer. Hieruit moet blijken waarom jij past bij het bedrijf en welke kennis en ervaring het bedrijf verder gaat helpen om (weer) succesvol te worden
• Een heldere omschrijving van het bedrijf. Wat doet het nu en voor wie? 
• Een sterkte-zwakte analyse (de SWOT) van het bedrijf en de branche waarin kansen, bedreigingen, sterke punten en zwakke punten bloot komen te liggen. Vergeet hierin ook niet een goede analyse te maken van de huidige concurrenten. 
• De huidige algemene en juridisch situatie. Alles wat van invloed kan zijn op jouw bedrijfsvoering breng je in kaart zodat je laat zien dat je op de hoogte bent en hier op voorbereid bent. Denk aan personeel, verzekeringen, keurmerken e.d. 
• De financiering van de overname en uiteindelijk de bedrijfsvoering. Je beschrijft hier hoe je aan aankoopsom kan voldoen en hoe je ook daarna omgaat met budgetten en investeringen. 

Staan wat jou betreft nog steeds alle seinen op groen? Dan is het tijd om te gaan onderhandelen. Vaak wordt er dan door de verkoper en koper een intentieverklaring ondertekend. Hierin geef je beiden aan dat je ernaar streeft om uiteindelijk tot een overnamecontract te komen. Ook geef je aan welke (ontbindende) voorwaarden er zijn en kun je ook exclusiviteit bepalen. Hierdoor weet je zeker dat de verkoper niet ook nog met andere partijen in gesprek is. Ook bij deze intentieverklaring adviseren wij je om een adviseur in de arm te nemen om je hierin te begeleiden. 

Bij het onderhandelen zelf komen er ook veel financiële, juridische en fiscale aspecten aan bod. Iets waar je vaak als (startende) ondernemer met een eigen onderneming tijdens het opstarten niet 100% bekend mee bent. Welke rechtsvorm heeft het bedrijf en houdt het dat ook? Wil je graag een eenmanszaak of BV overnemen? Met welke subsidies en/of belastingen heeft jouw bedrijf te maken? En is de waardebepaling van de verkoper reëel? Allemaal vragen waar je zelf niet altijd het antwoord op hebt en waarbij het fijn is als er iemand met kennis van zaken met je meekijkt. 

Naast de uiteindelijk overnamesom bespreek je hier ook of de huidige eigenaar (voorlopig) aanblijft of niet en hoe er wordt omgegaan met huidige klanten en personeel. Je wilt natuurlijk voorkomen dat bij het verlaten van de eigenaar, ook de huidige klanten/personeel verdwijnen. Over dit soort zaken wordt er tijdens de onderhandeling uitgebreid gesproken. Met de voorbereidingen zoals in de vorige stappen besproken heb je een goede onderhandelingspositie en heb je grote kans om tot een succesvolle overname te komen. 

Zijn zowel jij als de verkoper het eens over de overname? Dan wordt er een overnamecontract opgesteld door een adviseur of een notaris. Daarin staat exact beschreven hoe en onder welke voorwaarden de overname zal verlopen, welke prijs er betaald gaat worden en wie welke rol heeft na de afronding van de overname. Pas na ondertekening van dit document kan je hardop zeggen: ik heb mijn droombedrijf overgenomen!